SÜT İZNİ
Bir bebeğe verilebilecek en kıymetli “iyi ki doğdun” hediyesi hiç şüphesiz ki anne sütüdür. Mucizevi bir besin olan anne sütü, bebek için en sağlıklı olan besindir. İşte bu nedenle süt izni aslında bebeğin sağlığı için verilen bir izindir. Uzmanlar, anne sütü ile beslenmenin doğumdan hemen sonra başlamasını, ilk altı ayda sadece anne sütü verilmesini ve emzirmenin altı aydan sonra uygun besin takviyeleriyle iki yaş ve üzerine kadar devam etmesini önermektedir.
Peki ya çalışan anneler için bu ne kadar mümkündür?
Ülkemizde emzirmenin korunması, özendirilmesi ve teşvik edilmesine yönelik çalışmaların yasal düzenlemelerle de desteklenmesi gerekmektedir. İlk iki yıl anne sütü teşvikine rağmen İş Kanunu kapsamında çalışan annelere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir.
Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını ise kadın işçi kendisi belirler. İşverenin bu noktada bir yetkisi yoktur. Şehir yaşamında bir buçuk saat içinde eve gidip işe geri dönmenin zorluğu nedeniyle uygulamada kadın işçiler süt iznini çoğunlukla mesai başlangıcında işe bir buçuk saat geç gitmek ya da mesai bitişinde işten bir buçuk saat erken ayrılmak şeklinde kullanmaktadır.
Bazı işyerlerinde süt izni toplu olarak haftalık ya da aylık kullandırılsa da söz konusu uygulama yasaya ve süt izninin amacına uygun değildir.
Süt iznini kullanmak isteyen kadın işçi, işverenine bir dilekçe ile hangi saatler arasında kullanmak istediğini bildirir. İşveren de bunun karşılığında kadın işçiye iznin uygun olduğuna ilişkin bir yazı vermelidir. Kadın işçinin süt izni kullandırılmaz ya da yasal düzenlemeye uygun olmak koşuluyla kadın işçinin talep ettiği şekilde kullandırılmaz ise kadın işçi iş sözleşmesini feshedebilir. Feshin haklı nedene dayanması halinde kadın işçi kıdem tazminatı ile birlikte ücret ve benzeri haklarını talep edebilir.
Süt izni süresi günlük çalışma süresinden sayılır. Bu izin kadın işçinin, bebeğin, ailenin korunması ve daha sağlıklı nesillerin yetişmesi gibi nedenlere dayalı olarak verildiğinden bu izin süresinde çalıştırılan kadın işçilere fazla çalışma ücreti ödenmeyecektir. Yine süt izni süresi günlük çalışma süresinden sayıldığından süt izni süresi içinde meydana gelen kazalar iş kazası sayılmaktadır.
Süt izni süresi bireysel/toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir ancak indirilemez.
Tüm bu açıklamalar 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalışan anneler için geçerli olup Devlet Memurları Kanunu ve diğer Kanunlara tabi olarak çalışan anneler için düzenlemeler farklılık göstermektedir.
Bu bilgilerin ihtiyaç duyanlara ulaşması ve faydalı olması dileğiyle…
Avukat Aslı Hulagü Ercan
